صنعت ساخت و ساز برای ایجاد سازه های ایمن و بادوام به متریال متنوع و تکنیک های پیشرفته نیاز دارد. یکی از مهم ترین عناصری که در این زمینه کاربرد دارد، میلگرد است که به منظور استحکام سازه های بتنی بکار می رود. از آنجایی که میلگرد باعث تقویت و استحکام سازه های بتنی می شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. با مجموعه فولاد نت (مهد آهن اسپادانا) همراه باشید تا به بررسی اهمیت میلگرد در ساخت و ساز، انواع و کاربرد آن بپردازیم.
میلگرد چیست و چه کاربردی دارد؟
میلگرد به یک مقطع فولادی طویل و توپر گفته می شود که در ساخت سازه های چند طبقه و بلند بکار می رود. این قطعات فولادی پرکاربرد که وظیفه مسلح کردن بتن را بر عهده دارند، در انواع مختلفی از جمله میلگرد ساده، آجدار، آلیاژی و غیره تولید می شوند. اما آیا آرماتور همان میلگرد است؟ در واقع آرماتور به میلگردی گفته می شود که تغییر شکل داده و در بتن تعبیه شده است.
در واقع بتن به خودی خود به اندازه کافی در برابر فشار مقاوم است و در این مورد شکی نیست! اما زمانی که فشار تنشی روی آن وارد شود، ممکن است ضعیف عمل کند. چرا که مقاومت کمی در برابر فشار کششی و برشی دارد. اما میلگرد (به ویژه میلگرد آجدار) در برابر این فشارها بسیار مقاوم است و به همین دلیل در ساخت بناهای بتنی مورد استفاده قرار می گیرد. در نتیجه می توان به کمک میلگرد، سازه های بتنی بزرگ مثل ساختمان های بلند، سد ها و پل ها را ساخت.
کارخانه های متعددی در ایران از جمله ذوب آهن اصفهان، شاهین بناب، سرمد ابرکوه، جهان فولاد سیرجان، فولاد خراسان، آتیه خلیج فارس، فولاد کاوه اروند و غیره در زمینه تولید میلگرد فعالیت می کنند. در واقع امروزه کشور ایران در این زمینه به خودکفایی رسیده و به کشورهای دیگر وابسته نیست. بنابراین می توان برای خرید میلگرد مرغوب با قیمت مقرون به صرفه در داخل کشور اقدام نمود.
کاربرد میلگرد در صنعت ساخت و ساز
افزایش مقاومت بتن
در حالی که بتن به تنهایی یک ماده پایدار است، اما برای استحکام بیشتر نیاز به اجرای یک سری ترفندها دارد. با ادغام میلگرد در بتن می توان استحکام کششی بتن را افزایش داده و سازه را در برابر فشارهای کششی و برشی مقاوم نمود.
کفسازی بتنی نازک
برای سازه های بزرگ، استفاده از مقادیر بیشتر بتن طبیعی است. اما برای پروژه های کوچک مانند ساخت راهرو یا کف گاراژ نیازی به استفاده مقادیر زیاد بتن یا لایه های بتنی با ضخامت بالا وجود دارد. چرا که ممکن است با استفاده از حجم زیاد بتن از بین برود. بنابراین برای افزایش مقاومت سازه از میلگرد استفاده می شود و در نتیجه ضخامت کمتری از بتن اعمال می شود.
جلوگیری از ترک خوردگی
همانطور که پیش تر گفتیم، آرماتورها به منظور افزایش مقاومت بتن استفاده می شوند. ستون های یک ساختمان بعد از مدتی ممکن است در معرض شرایط مختلف آب و هوایی قرار بگیرد. میلگرد با مسلح کردن بتن، مقاومت سازه در برابر تغییرات آب و هوایی را افزایش می دهد. در نتیجه شکل و فرم بنا دچار تغییر نمی شود و همچنین از خطرات احتمالی جلوگیری می شود.
طول عمر سازه
یکی از کاربردهای میلگرد در ساختمان سازی، افزایش طول عمر سازه است. زمانی که این قطعات فولادی در یک ساختمان استفاده می شود، سازه می تواند بارها و وزن هایی که به آن وارد می شود را تحمل کند. در نتیجه طول عمر سازه افزایش می یابد.
انواع میلگرد از نظر شکل ظاهری
به طور کلی میلگردها را می توان بر اساس جنس، ضخامت، کاربرد، سایز، شکل ظاهری و استاندارد تولید آن، دسته بندی نمود. میلگردها بر اساس شکل ظاهری به دو دسته ساده و آجدار تقسیم می شوند. میلگرد ساده با سطح صاف و یکدست، در مواردی که نیاز به چسبندگی زیاد نیست، بکار می رود. اما میلگرد آجدار که یکی از پرکاربردترین انواع میلگرد است، شیارهایی دارد که باعث چسبندگی آن به بتن می شود. در نتیجه باعث مقاوم سازی بنا در برابر نیروهای کششی خواهد شد.
انتخاب میلگرد مناسب برای سازه بتنی باید با توجه به فاکتورهای متعددی نظیر شرایط محیطی، نوع سازه و همچنین بارهای وارده انجام شود. به طور کلی، تنها تفاوت بین میلگرد آجدار و ساده در میزان درگیری با بتن و تغییر شکل آن می باشد. در واقع میلگرد آجدار به دلیل دارا بودن آج های متعدد بر روی سطح خود، با بتن به خوبی درگیر می شود و مقاومت و ایمنی سازه را افزایش می دهد. اما میلگرد ساده سطحی صاف دارد که انعطاف پذیری آن را افزایش می دهد و به راحتی تغییر شکل می دهد.
انواع میلگرد بر اساس جنس
میلگردها بر اساس متریال به کار رفته، به دو دسته میلگرد فولاد کربنی و آلیاژی تقسیم می شوند. میلگرد فولاد کربنی که یکی از ارزان ترین انواع میلگرد به شمار می رود، از آلیاژ فولاد با کربن متوسط ساخته شده است. هرچقدر درصد کربن در فولاد بیشتر باشد، مقاومت کششی و سختی فولاد نیز افزایش می یابد. اما در عوض خاصیت شکل پذیری آن کمتر می شود. این نوع آرماتور کربنی که مقاومت بالایی در برابر خوردگی و سایش ندارد، معمولا در ساختمان سازی بکار می رود.
در ساخت میلگرد آلیاژی از فولاد با آلیاژهای مختلف مانند کروم، نیکل، تنگستن و منگنز استفاده می شود که باعث افزایش مقاومت میلگرد در برابر خوردگی خواهد شد. به همین دلیل، این نوع میلگرد برای ساخت سازه های دریایی و صنعتی که در معرض رطوبت یا مواد شیمیایی قرار دارند، بکار می رود.
انواع میلگرد بر اساس سایز
میلگردها بر اساس سایز نیز، انواع مختلفی دارند. سایز، قطر و ضخامت این قطعات فولادی با یکدیگر متفاوت است. میلگردهایی با قطر بالاتر، مقاومت بیشتری در برابر تنش و کشش دارند. بنابراین برای سازه هایی که تحت تاثیر نیروهای کششی هستند، باید میلگردهای قطور تر و سنگین تر تهیه شود. به طور کلی، برای انتخاب میلگرد با سایز مناسب باید فاکتورهایی نظیر نوع سازه، شرایط محیطی و بارهای وارده در نظر گرفته شود.
انواع میلگرد بر اساس استاندارد تولید
میلگردها در هر کشور بر اساس استاندارد ملی آن کشور تولید و عرضه می شوند که در آن ویژگی های میلگرد نظیر قطر، طول، مقاومت کششی و غیره معین شده است. در ایران، این آرماتورهای فولادی بر اساس استاندارد ملی (ISIRI) تولید می شود که عبارتند از:
- میلگرد ساده (نرم) A1 : این میلگرد که با اسم تجاری S240 نیز شناخته می شود، دارای مقاومت کششی ۲۴۰ نیوتن بر میلی متر مربع می باشد. از آنجایی که فاقد آج و شیار است، سطحی نرم، با چسبندگی پایین و انعطاف پذیر دارد و در مکان هایی مانند اتصالات تیر و ستون بکار می رود.
- میلگرد آجدار (مارپیچ) A2: میلگرد آجدار مارپیچ با نام تجاری S340 (مقاومت کششی ۳۴۰ نیوتن بر میلی متر مربع)، دارای شیارهایی به شکل مارپیچ بر روی سطح خود می باشد. این میلگرد یکی از کاربردی ترین ارماتورهای فولادی در ساختمان سازی به شمار می رود.
- میلگرد آجدار (جناقی) A3: این نوع میلگرد دارای شیارهای جناقی یا به شکل ۷ و ۸ می باشد. نام تجاری این محصول S400 است و این بدان معناست که مقاومت کششی ۴۰۰ نیوتن بر میلی متر مربع دارد. این میلگرد در مقایسه با میلگرد آجدار مارپیچ از مقاومت کششی بالاتری برخوردار است.
- میلگرد آجدار (مرکب) A4 : میلگرد آجدار مرکب با نام تجاری S500، دارای مقاومت کششی ۵۰۰ میوتن بر میلی متر مربع می باشد. روی سطح این آرماتور، ترکیبی از شیارهای جناقی و مارپیچی به چشم می خورد.
انواع میلگرد بر اساس کاربرد
میلگرد خرک
میلگرد خرک به میلگردی گفته می شود که در ساخت فونداسیون کاربرد دارد. این نوع میلگرد به منظور مقاوم سازی بنا استفاده می شود.
میلگرد خاموت
میلگرد خاموت به میلگردهای حلقه ای گفته می شود که در اطراف میلگردهای شاخه ای قرار می گیرد. این نوع میلگرد در اشکال مختلفی از جمله مربعی، مستطیلی،دایره ای و غیره تولید می شوند. استفاده از این میلگرد باعث افزایش مقاومت سازه در برابر زلزله و طوفان می شود. چرا که با اتصال میلگردهای طولی به یکدیگر، مانع کمانش آن می شود و مقاومت سازه در برابر نیروهای برشی و پیچشی را افزایش می دهد.
میلگرد ادکا
این نوع میلگرد که به منظور پر کردن فضای نشیمن تیرچه بکار می رود، در محل اتصال تیر سقف به تیرچه قرار می گیرد.
سایر میلگردها
میلگردها دارای انواع گوناگونی هستند که در اینجا تنها به برخی از معروف ترین و پر کاربرد ترین میلگردها در ایران و همچنین دنیا پرداختیم. در ادامه به بررسی سایر میلگردها می پردازیم:
میلگرد گالوانیزه
میلگرد گالوانیزه نسبت به میلگرد اپوکسی از مقاومت بیشتر و میزان آسیب پذیری کمتری برخوردار است و بنابراین قیمت بالاتری دارد.
میلگرد سیاه
میلگرد با فولاد کربن یکی از پرکاربرد ترین انواع میلگرد به شمار می رود. متاسفانه این آرماتور به دلیل واکنش پذیری بالای کربن، در کوتاه ترین زمان دچار فرسایش می شود. هر چند میلگرد سیاه از نظر استحکام و مقاومت کششی حرف اول را می زند، اما اگر سازه در معرض رطوبت باشد، باید از این گزینه صرف نظر کرد و میلگرد دیگری را برگزید.
میلگرد اپوکسی
میلگرد با پوشش اپوکسی از مقاومتی مشابه با میلگرد سیاه برخوردار می باشد و البته در برابر خوردگی و سایش نیز بسیار مقاوم است. اما به دلیل ظرافت پوشش اپوکسی، مقاومت کمتری در برابر آسیب از خود نشان می دهد.
میلگرد تقویت شده پلیمیری
از این نوع میلگرد در محیط های اسیدی استفاده می شود. چرا که بر خلاف میلگردهای فولادی از مقاومت خوبی در برابر خوردگی برخوردار است. همچنین در برابر زنگ زدگی، سولفات ها و کلریدها بسیار مقاوم می باشد. اما باید به این نکته توجه داشته باشید که در مقابل ارتعاشات ناشی از زلزله و مراکز صنعتی مقاوم نمی باشد.
میلگرد فولادی ضد زنگ
میلگرد فولادی ضد زنگ یکی از گران قیمت ترین میلگردهای موجود در بازار می باشد که قیمت ۸ برابر میلگرد اپوکسی دارد. اما در عوض حتی نسبت به میلگرد سیاه، از مقاومت بیشتری در برابر خوردگی برخوردار است. از جمله کاربردهای میلگرد فولاد ضد زنگ می توان به مسلح کردن بتن، شبکه بندی و حتی فرفوژه کاری اشاره کرد.
میلگرد ترانس
میلگرد ترانس با سطح صیقل داده شده، علاوه بر ساختمان سازی برای مصارف تزیینی نیز کاربرد دارد. این آرماتور شامل انواع مختلفی نظیر میلگرد ترانس بلبرینگ خور، میلگرد ترانس شش پر، ترانس مفتول و دوپولیش می شود که هر یک در موقعیت های متفاوتی بکار می روند.
میلگرد حرارتی
میلگردهای حرارتی به منظور غلبه بر مشکلات ناشی از تجمع حرارت در بتن به کار گرفته می شوند. این نوع میلگرد به صورت عمود بر تیرها یا شبکه ای اجرا می گردند.
میلگرد اروپایی
میلگرد اروپایی از جنس فلز منگنز یکی از مقاوم ترین انواع میلگرد به شمار می رود که به دلیل کاربرد آسان مورد توجه سازندگان قرار می گیرد. استفاده از این میلگرد در مناطق زلزله خیز توصیه نمی شود.
جمع بندی
هر سازه ای برای پایداری و دوام طولانی، نیاز به متریال با کیفیت و مرغوب دارد. سازه هایی که با مصالح نامرغوب ساخته می شوند، ممکن است در معرض آسیب های مکرر و خوردگی قرار گیرد. به همین دلیل بخش های صنعتی و ساختمانی در سرتاسر دنیا با کمک مصالح فولادی، سازه ها را ایمن سازی می کنند. در واقع با استفاده از انواع میلگرد فولادی تقویت کننده، ضد زنگ و غیره، برای مسلح کردن بتن و افزایش مقاومت بنا اقدام می کنند. در این مقاله به توضیح مفهوم میلگرد، کاربرد آن در ساختمان سازی و انواع آن پرداختیم.
کارخانه های متعددی در ایران از جمله ذوب آهن اصفهان، شاهین بناب، سرمد ابرکوه، جهان فولاد سیرجان، فولاد خراسان، آتیه خلیج فارس، فولاد کاوه اروند و غیره در زمینه تولید میلگرد فعالیت می کنند. در واقع امروزه کشور ایران در این زمینه به خودکفایی رسیده و به کشورهای دیگر وابسته نیست. بنابراین می توان برای خرید میلگرد مرغوب با قیمت مقرون به صرفه در داخل کشور اقدام نمود. مجموعه مهد آهن اسپادانا با عرضه انواع میلگرد از با کیفیت ترین برندها، سعی در جلب رضایت مشتریان گرامی دارد. شما می توانید برای اطلاع از قیمت میلگرد و همچنین ثبت سفارش با همکاران ما تماس حاصل فرمایید.
سوالات متداول
میلگرد چیست؟
میلگرد به یک مقطع فولادی طویل و توپر گفته می شود که در ساخت سازه های چند طبقه و بلند بکار می رود.
منظور از میلگرد a3 چیست؟
میلگرد آجدار جناقی را میلگرد (a3) می نامند که از روی سطح میلگرد شیارهای جناقی وجود دارد.
تنش گسیختگی میلگرد چیست؟
تنش گسیختگی میلگرد همان مقاومت کششی میلگرد است که مانع خمیدگی و شکستگی سازه های بتنی می شود.
