اجرای میلگرد بستر یک روش مقرون به صرفه برای افزایش مقاومت ساختمان در برابر حوادثی مانند باد، طوفان و زلزله می باشد. در واقع یکی از مهم ترین نکاتی که در صنعت ساخت و ساز باید همواره مورد توجه قرار گیرد، غلبه بر نیروهای کششی و فشاری است. اما چگونه می توان بر این نیروها غلبه کرد و میزان آسیب وارد بر دیوارها و سقف خانه ها هنگام زمین لرزه را کاهش داد؟ آیا روش هایی مهندسی شده برای مقاوم سازی سازه وجود دارد؟ با مجموعه فولاد نت (مهد آهن اسپادانا) همراه باشید تا درباره میلگرد بستر، کاربردها و مزایا و معایب آن بیشتر بدانید.
تاریخچه میلگرد بستر و کاربردهای آن!
میلگرد بستر برای اولین بار در سال ۱۸۱۳ میلادی در ایالات متحده طراحی شد. سپس به دلیل ویژگی های منحصر به فرد، استفاده از آن در بازار جهانی به سرعت رشد نمود. تقریبا از هفتاد سال پیش، برای استفاده از این نوع میلگرد ابتدا در آمریکا و سپس کشورهای اروپایی، آیین نامه ملی ایجاد شد. در ایران نیز از سال ۱۳۹۲ یک ایین نامه برای میلگرد بستر در نظر گرفته شد که باید قوانین مربوطه در آن ذکر شده است. از آن زمان به بعد، مهندسان ایرانی به طور رسمی از این روش برای مقاوم سازی ساختمان استفاده می کنند.
شاید تصور کنید بتن عنصر اصلی برای افزایش استحکام سازه ها باشد. ولی باید بدانید بدون میلگرد هرگز شاهد ساختمان های بلند و مرتفع نبودیم! میلگرد بستر یکی از مهم ترین عناصر برای پایداری و مقاومت سازه در برابر نیروهای کششی و فشاری به شمار می رود. از کاربردهای میلگرد بستر می توان به مقاوم سازی دیوارهای سازه هنگام زمین لرزه، افزایش طول دیوارها، آجر چینی توده ای و تقویت دیوارهای آجری و سفالی باربر اشاره نمود. نکته ای که باعث محبوبیت میلگرد بستر شده، ارزان بودن آن در مقایسه با سایر روش های مقاوم سازی است.
میلگرد بستر چیست؟
میلگرد بستر (bed joint reinforcement) یکی از جدید ترین روش ها برای افزایش مقاومت و پایداری سازه در برابر زلزله به شمار می رود. به طور کلی، میلگرد بستر به منظور افزایش طول دیوارها و تقویت دیوارهای آجری و سفالی در برابر بارهای جانبی مورد استفاده قرار می گیرد.
مفتول های فولادی این میلگرد به منظور تقویت اتصالات درونی در دیوارهای ملاتی تعبیه می شود. در واقع میلگرد بستر منجر به تقویت دیوارهای ملاتی می شود. در گذشته برای تقویت این دیوارها از وال پست های نبشی یا سایر میلگردها استفاده می شد. اما میلگرد بستر یک نوآوری با ویژگی های منحصر به فرد در این زمینه می باشد که از محبوبیت بالایی برخوردار است.
این میلگردها روی سطح خود دارای شیار آجدار می باشد تا بتواند به خوبی با ملات تماس پیدا کند. از آنجایی که فولاد به مرور زمان دچار فرسودگی می شود، سطح این مصالح ساختمانی از متریال ضد زنگ پوشانده شده که باعث دوام بالای آن خواهد شد.
انواع میلگرد بستر
به طور کلی، دو نوع میلگرد بستر خرپایی و نردبانی در صنعت ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند. این دو میلگرد کاربرد مشابهی دارند و تنها تفاوت آن در میزان سختی است. در واقع میلگرد خرپایی از سختی بیشتری برخوردار است و به همین دلیل معمولا در اولویت برای خرید قرار دارد. اما انواع میلگرد بستر کدامند؟
میلگرد بستر خرپایی: این میلگرد از دو میلگرد بلند فولادی تشکیل شده که به صورت موازی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. این دو میلگرد از جنس فولاد گالوانیزه یا ضد زنگ هستند. سپس یک میلگرد به شکل زیگزاگ در بین آن ها جوش داده شده و ظاهری شبیه خرپا دارد.
میلگرد بستر نردبانی: این نوع میلگرد نیز از دو میلگرد بلند فولادی تشکیل که در بین آنها میلگردهای باریک تر قرار داده می شود. نحوه اتصال میلگردها به گونه ای است که به آن ظاهر نردبانی می بخشد. این میلگرد توسط قلاب و گیره بر روی دیوار متصل می شود و در نهایت ملات روی میلگردها را می پوشاند و فرایند آجری چینی انجام می گردد.
مزایای میلگرد بستر
استفاده از میلگرد بستر در ساختمان سازی می توان با مزایای متعددی همراه باشد. یکی از مهم ترین مزایای آن در مقایسه با سایر روش های مقاوم سازی ساختمان، قیمت ارزان و مقرون به صرفه آن است. در واقع این نوع میلگرد حدود ۷۰٪ میزان خسارات را کاهش می دهد و تنها نیم درصد از هزینه ساخت و ساز را شامل می شود.
البته این محصول می تواند در صورت عدم رعایت یک سری نکات، خساراتی نیز به بار آورد که از آن به عنوان معایب یاد می شود. به طور مثال امکان آسیب به سازه در صورت عدم انجام محاسبات دقیق مهندسی، بروز خسارت در صورت عدم رعایت استانداردهای مربوط به آیین نامه میلگرد بستر و همچنین مشکلات متعدد در صورت عدم توجه به اندازه، ضخامت و قطر میلگرد وجود دارد. در ادامه به مزایای استفاده از میلگرد بستر در ساخت و ساز می پردازیم:
- افزایش مقاومت دیوارها
- استحکام سازه در هنگام وقوع زلزله
- افزایش استقامت برشی درون صفحه دیوار
- امکان نصب میلگرد به صورت عمودی
- بدون نیاز به دوغاب بندی
- امکان اتصال دیوارهای متقاطع به یکدیگر
روش های اجرای میلگرد بستر
بیشترین خسارت در مناطق زلزله خیز به دلیل ضعیف بودن اسکلت سازه می باشد. اجرای میلگرد بستر یکی از روش های مقرون به صرفه به منظور استحکام سقف و دیوارهای سازه می باشد. در این بخش به توضیح نکاتی درباره دو روش اجرای میلگرد بستر می پردازیم:
- اجرای افقی: اجرای میلگرد بستر به صورت افقی به دو روش خرپایی و نردبانی انجام می شود. در این روش، آرماتورهای کلافی با قطر ۴ و ۶ میلی متر بکار می رود که در فواصل معین بین ملات قرار می گیرند. برای اتصال میلگرد نیز می توان از گیره و قلاب یا جوشکاری کمک گرفت.
- اجرای عمودی: در اجرای عمودی میلگرد بستر، آرماتور را به صورت عمودی میان ملات قرار می دهند. در این روش دیوار به سقف متصل نخواهد شد و به کمک سیمان یا بتن، فضای خالی بین بلوک و ارماتور پر می گردد.
ضوابط و قوانین اجرای میلگرد بستر
همانطور که گفتیم، میلگرد بستر قابلیت اجرا در دو جهت عمودی و افقی را دارد. در حالت افقی می توان از میلگردهای بستر خرپایی و نردبانی استفاده نمود. اما در حالت عمودی باید از میلگرد معمولی استفاده شود. در ادامه به توضیح قوانین اجرای میلگرد بستر می پردازیم.
- به منظور اجرای میلگرد بستر افقی باید ابتدا فواصل بین ان ها را تعیین نمود.
- سپس اگر اسکلت فلزی باشد، می توان بست را به ستون متصل نمود. اما برای اسلکت بتنی باید بعد از سوراخ کردن ستون ها و به کمک رولپلاک، بست را متصل کرد.
- در صورتی که دیوار عرضی بیشتر از چهار متر داشته باشد، باید به کمک وال پست برای اجرای میلگرد بستر اقدام نمود.
- بعد از دیوارچینی، میلگردها را در فواصل معین شده قرار می دهیم.
- پس از قرار دادن میلگرد باید با ملات روی آن را پوشاند. سپس دیوارچینی انجام می شود تا نوبت به قرار دادن میلگرد برسد.
جمع بندی
میلگرد بستر یکی از مهم ترین مصالح ساختمانی می باشد که از مزایای متعددی نظیر مقاومت در برابر زنگ زدگی، استحکام بالا، قیمت مقرون به صرفه و غیره برخوردار است. این قطعه اغلب برای مقاوم سازی دیوار و سقف در برابر زلزله و سایر حوادث طبیعی استفاده می شود. پوشش گالوانیزه میلگردهای بستر باعث مقاومت آن در برابر فرسایش و زنگ زدگی می شود و در نتیجه طول عمر سازه افزایش می یابد. لازم به ذکر است باید قبل از خرید این محصول به بررسی قیمت آن بپردازید. بنابراین به منظور اطلاع از قیمت میلگرد بستر می توانید با کارشناسان مهد آهن اسپادانا تماس حاصل فرمایید.
